جرم چيست؟
پلاک میکروبی لایه‌ای است نازک از میکروب‌ها که به طور دایمی، بر سطح دندان‌هامی‌نشیند و در داخل دهان تمام افراد بالغ وجود دارد.
این لایه دارای مواد پروتئینی و سلولهای پوششی و موادی دیگر با منشا بزاقیاست.اما ساختمان اصلی این پلاک از میکروب‌ها تشکیل شده است. اگر یک گرم پلاک را بهصورت خشک تهیه نماییم، دارای دویست میلیارد باکتری است. این لایه با شستشوی آببرطرف نمی‌شود و باید بامسواکزدن آن را تمیز نمود.
با سخت شدن تدریجی پلاک میکروبی، لایه‌ای به نامجرمتشکیل می‌گردد که به علت داشتن سطح زبر، مقادیر بیشتری پلاک میکروبی را بر سطح خود نگه می‌دارد.
اگر پلاك ميكروبي هر روز و يا در مراحل اوليه از سطح دندان تميز نشود، املاح موجود در بزاق و مواد غذايي بر آن رسوب نموده و منجر به ايجاد جرم دندان كه سخت مي باشد، مي گردد. جرم با مسواك زدن پاك نمي شود و با عمل جرم گيري توسط دندانپزشك برداشته مي شود.
آیا هر تغییر رنگی در سطح دندان ها جرم هست؟
يکسری از تغيير رنگها بر روی دندان در واقع پوسيدگی هائی هستند که معمولا به صورت سياه رنگ بر روی دندان مشاهده ميشود و در حالت های پيشرفته به صورت حفره در ميايند و در نهايت با پيشرفت پوسيدگی دندان درد شروع دندان شروع می شود.
يک راه تشخيص قطعی اين تغيير رنگها اين است که در پوسيدگی ها بر روی دندان حفره ايجاد ميشود بر خلاف جرم که معمولا بر روی دندان مي نشيند و حجم اضافی را اشغال ميکند يکسری از تغيير رنگها در ساختمان خود دندان وجود دارند و معمولا اين تغيير رنگها دائمی بوده و با جرم گيری پاک نمي شود و در ضمن با تراش آن معمولا زير آن هم همين لکه ها را دارد و اين تغيير رنگها يا ناشی از مصرف دارو در زمان رشد جوانه دندان است و يا ناشی از نقص تکاملی دندان ها و کمبود املاح مختلف در زمان تشکيل دندان و يا ناشی از افزايش فلورايد آب مصرفی مي باشد .
نوع سوم تغيير رنگها ناشی از موادی است که به طور معمول مصرف ميکنيم و رسوباتی که بر روی دندان تشکيل ميشود . اين رسوبات يا به صورت رنگدانه يا استين هستند و يا به صورت جرم که بحث اصلی ما را تشکيل ميدهد. اين جرم ها بخوبی با جرم گيری پاک ميشود و همين جرم ها هستند که لثه را تخريب کرده و در نهايت باعث شل شدن دندانها ميشود بدون اينکه خود دندان مشکلی داشته باشد.
جرم دندان چگونه تشکيل ميشود؟
تا بحال به سماور يا کتری که به طور معمول در منزلتان وجود دارد دقت کرده ايد؟ معمولا دور جدار داخلی سماور را دقت کنيد لايه شيری رنگی از رسوبات مختلف را ميتوانيد مشاهده کنيد که با توجه به شهری که در آن زندگی ميکنيد و املاح موجود در آب مصرفی آن مقدار و رنگ اين املاح متفاوت خواهد بود.
جرمی که بر روی دندانها تشکيل ميشود چيزی شبيه اين جرم های دور جدار داخلی سماور است. با اين تفاوت که ترکيباتی پيچيده تر داشته و روند تشکيل آن اندکی متفاوت است. بزاق ما به طور معمول دارای املاح زيادی است که قدرت رسوب کردن را دارند. اين املاح معمولا در جاهائی که با غذا بيشتر و با مسواک کمتر در تماس است رسوب ميکنند. رسوب اين املاح همراه است با ايجاد بستر مناسب برای جايگزينی ميکروبهائی که به طور طبيعی در دهان وجود دارد و رشد و تکثير آن است. اضافه شدن پروتئين های موجود در غذا و بزاق و همچنين لاشه سلولهای مرده بافت های مختلف دهان در مجموع باعث افزايش حجم اين رسوبات شده و به مرور جرم تشکيل ميشود و در دهان قابل مشاهده ميشود .
چيزی که مهم است اين است که ما معمولا مقدار کمی از جرم تشکيل شده را مي توانيم مشاهده کنيم و قسمت عمده اين جرم با تخريب لثه در زير لثه تخريب شده جايگزين شده و از ديد مستقيم ما پنهان ميماند و مسئله مهمتر اينکه اين جرم های تشکيل شده پر از ميکروب های مختلف است و با مسواک زدن هم تميز نميگردد و اين ميکروبها بين ۲۰ الی ۴۰ درصد جرم تشکيل شده را تشکيل ميدهد و بافت چسبنده لثه را که محکم به دندان چسبيده را بمرور تخريب کرده و بافت نگهدارنده حياتی لثه را تخريب کرده و باعث سست شدن پايه های دندان ميشود . پس نتيجه ميگيريم که مي توانيم با جرم گيری و تميز کردن اين جرم های تشکيل شده بر روی دندان از روند تخريب لثه جلو گيری کنيم .
آیا جرم گيری دندان را خراب ميکند؟هر چند وقت باید جرم گيری کنیم؟
حتما سالی يک بار جرم گيری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهيد. به یاد داشته باشید روش صحيح مسواک زدن تشکيل جرم را به حداقل خواهيد رساند. اگر در موقع مسواک زدن ديديد که از ناحيه اي از لثه هايتان دارد خون ميايد بدانيد که آن ناحيه دچار مشکل است و به دندانپزشک خود مراجعه کنيد. به ناحيه ای که خون ميايد بيشتر مسواک بزنيد و از خونريزی آن نترسيد. مطمئن باشيد که با خوب مسواک زدن و بيشتر مسواک زدن خونريزی به مقدار زیادی کاهش خواهد یافت. در صورتی که جرم زيادی داشتيد و بعد از جرم گيری دندانهايتان به سرما و گرما حساس شده زياد نگران نباشيد به مرور رفع خواهد شد و برای کاهش سريعتر حساسيت ميتوانيد از خمير دندان سنسوداين برای يک دوره ۲ ماهه استفاده فرمائيد. بعد از جرم گيری حتما از دهانشويه مناسب استفاده نمائيد تا در بهبود زخم های به جا مانده از جرم موثر افتد. البته استفاده مدام از دهانشويه ها زياد توصيه نميشود و يک هفته بعد از جرم گيری ميتوانيد استفاده از دهانشويه را قطع نمائيد.
داروهاي آشکارساز پلاک دندان:
پلاک، لايه چسبنده‌اي از مواد غذايي و باکتري‌ها است که روي دندان‌هاي شما شکل مي‌گيرد و عامل اصلي پوسيدگي‌ها و بيماري‌هاي لثه است. اگر نتوانيد آن را درست تميز کنيد، حجمش بيشتر و جنسش سخت‌تر ميشود و مي‌تواند بعد از چند روز حتي به صورت معدني درآيد. در اين حالت است که شما نمي‌توانيد پلاک معدني سخت‌شده را با مسواک و نخ از روي دندان برداريد و بايد به دندانپزشک مراجعه کنيد تا با وسايل خاصي، جرم را از روي دندان‌هاي شما بردارد.
لايه پلاک ميکروبي روي دندانها، به ظاهر بي‌رنگ است و شما نمي‌توانيد آن را ببينيد و ممکن است هنگام مسواک‌زدن نتوانيد بعضي قسمت‌هاي سطح دندان را از وجود پلاک تميز کنيد.
يکي از روش‌هاي موثر در آموزش و تمرين درست مسواک‌زدن، استفاده از داروي آشکارساز پلاک دندان است که به صورت قرص يا محلول موجود است. با راهنمايي دندانپزشک، اين دارو براي آموزش شما جهت تميزکردن دقيق دندان از پلاک ميکروبي و رفع اشکالات مسواک‌زدن بسيار موثر است.
اين دارو، خوراکي نيست بلکه قرص آن به صورت جويدني و محلول آن به کمک پنبه کوچکي به صورت موضعي روي دندانها استفاده ميشود. پس از اينکه به طور معمول از نخ دندان و مسواک استفاده کرديد، بايد اين قرص‌هاي قرمز يا صورتي رنگ را بجويد تا در بزاق دهان حل شود و سپس با زبان تمام سطوح دنداني را به آن آغشته کنيد و اضافي آن را از دهان خارج کنيد. حالا ميتوانيد دندانهايتان را مقابل آينه نگاه کنيد. همچنين ميتوانيد در يک آينه دندان‌پزشکي هم براي بررسي سطوح داخلي دندانها استفاده کنيد. هر سطحي که تميز نشده باشد و هنوز پلاک دنداني باقي‌مانده باشد، به رنگ قرمز صورتي آغشته ميشود و شما بايد آن را دوباره تميز کنيد.
اين قرص‌ها حاوي عناصر گياهي قرمز رنگ بدون ضرري است که به پلاک باقي‌مانده روي دندان‌هاي شما مي‌چسبد و به طور موقت آن را قرمزرنگ ميکند تا شما نواحي تميز شده را ببينيد. اين قرص‌ها هيچ عارضه جانبي ندارند و تنها چيزي که مي‌تواند نامطلوب باشد، قرمزشدن سطح زبان و داخل دهان به مدت چند ساعت است. پس توصيه ميکنيم که اين قرص را شب‌ها استفاده کنيد که مشکلي از لحاظ نماي رنگي دهانتان نداشته باشيد.
اين قرص‌ها به شما کمک ميکند که روش مسواک‌زدنتان را تقويت کنيد. در حالت معمول ممکن است شما متوجه قسمت‌هاي تميز نشده، دندانهايتان نشويد ولي قرص‌هاي آشکارساز به شما کمک ميکند تا نواحي مخفي و تميز نشده دندان را پيدا کند. به طور مثال، بسياري از افراد قسمت پشتي دندان‌هايشان و دندان‌هاي عقب و نواحي مجاور لثه را درست تميز نمي‌کنند. بعد از چند روز استفاده از اين قرص‌ها، دقت بيشتري براي تميزکردن دندانها صرف خواهيد کرد.
روش مسواك زدن همانند روش پاكيزگي دست و صورت است و در اين راستا تنها بهره گيري از صابون و كف فراوان براي تميزي دست‌ها كافي نيست بلكه بايد دست‌ها را با عمل مكانيكي و به هم ماليدن كه با استفاده از مواد شوينده از جمله صابون صورت مي‌پذيرد تميز كرد و بهداشت دندانها نيز در وهله نخست بايد با عمل مكانيكي صحيح مسواك زدن براي از بين بردن پلاك دنداني صورت پذيرد.
مسواك زدن صحيح در بهداشت دهان نقش بسيار موثرتري نسبت به خميردندان دارد به طوري كه حتي بدون خميردندان هم مي‌تواند پلاك دندانها را از بين ببرد.
افراد در صورتي كه عمل مكانيكي مسواك زدن را درست انجام دهند مي‌توانند حتي بدون خميردندان پلاك دندان‌هاي خود را از بين ببرند و شرط اصلي بهداشت دهان و دندان از بين بردن پلاك‌هاي دنداني است.
بعضي افراد نيز تنها خمير دندان فراوان بر روي مسواك خود استفاده مي‌كنند و عمل مكانيكي مسواك زدن را با عدم رعايت اصول استاندارد بهداشت دهان و دندان انجام مي‌دهند كه منجر به پاك نشدن دندانها ميشود.
روش مسواك زدن همانند روش پاكيزگي دست و صورت است و در اين راستا تنها بهره گيري از صابون و كف فراوان براي تميزي دست‌ها كافي نيست بلكه بايد دست‌ها را با عمل مكانيكي و به هم ماليدن كه با استفاده از مواد شوينده از جمله صابون صورت مي‌پذيرد تميز كرد و بهداشت دندانها نيز در وهله نخست بايد با عمل مكانيكي صحيح مسواك زدن براي از بين بردن پلاك دنداني صورت پذيرد.
در مراحل بعدي بايد ماده فلورايد كه براي تقويت و مقاوم سازي دندانها و لثه‌ها صورت مي‌پذيرد مورد توجه قرار گيرد كه در اين زمينه نيز در صورت استفاده نكردن از خميردندان افراد مي‌توانند از آب نمك استفاده كنند زيرا آب داراي فلورايد است و نمك نيز عمل ضدعفوني كردن دندانها را انجام ميدهد.
علائم پوسيدگي دندان چيست ؟
۱- روي دندانها لکه هاي قهوه اي و يا لکه هاي سفيدي که بعداً قهوه اي ميشوند ديده مي شود .
۲ - دندانها در مقابل شيريني و آب سرد و يا گرم حساس مي شوند .
۳ - هنگام جويدن غذا درد احساس ميشود .
۴ - غذا بين دندانها گيرميکند ( بين دو دندان که مبتلا به پوسيدگي شده اند بقاياي غذا ديده ميشود )
۵ - روي لثه آماس و يا جوش که محل خروج چرک ميباشد مشاهده ميشود .
۶ - در دهان و يا صورت درد يا تورم ديده ميشود .
پيشگيري از پوسيدگي:
1. با کاهش ميزان باکتري ها و پلاک موجود در دهان مي توان از پوسيدگي پيشگيري کرد. بهترين روش براي انجام اين کار مسواک زدن و نخ دندان کشيدن روزانه و جرم گيري حرفه اي دندان ها توسط دندانپزشک دو بار در سال است.
2. با کم کردن تعداد دفعات مصرف مواد شيرين در طول روز مي توان محيط دهان را کمتر اسيدي کرد. دهان بعد از مصرف مواد شيرين تا مدت ها اسيدي باقي مي ماند. مصرف آدامس هاي بدون قند مي تواند ميزان اين اسيد را کمتر کند.
3. مصرف دهانشويه ها و خمير دندان هاي حاوي فلورايد مي تواند به پيشگيري از پوسيدگي کمک کند. دندانپزشک شما هم مي تواند فلورايد درماني با ژل هاي فلورايد با غلظت هاي بالاتر را در مطب به شما ارائه دهد.
4.غذاهای مصرفی در طول روز موجب بروز پلاک در دندان و در نتیجه تحريك لثه‌ها، جدا شدن لثه از دندان و تخريب استخوان مجاور دندانها ميشود،برای پیشگیری از بروز بیماریهای دهان و لثه پس از هر وعده غذايي اصلي، رعايت بهداشت دهان و دندان حائز اهميت است.
به طور كلي بايد مسواك زدن همراه با نخ دندان را به عنوان جزء اساسي در زندگي روزانه قرار دهيم چون هر نوع ماده غذايي مي‌تواند پوسيدگي شود.
تاثیر جویدن آدامس در کاهش پوسیدگی دندان :
نتایج نشان داد که نه تنها جویدن آدامس فاقد ساکاروز بلکه جویدن آدامس حاوی ساکاروز نیز باعث کاهش معنی‌دار پلاک دندانی شد (001/>0P). مقايسه ميانگين تجمع پلاك دندانها در دو گروه آدامس حاوي ساكاروز و فاقد ساكاروز نشان داد که آدامس فاقد ساکاروز به طور معنی‌داری در کاهش تجمع پلاک دندانی ازآدامس حاوی ساکاروز مؤثرتر بود (001/0P>).
اگرچه تأثیر آدامس فاقد ساکاروز به طور معنی‌داری نسبت به آدامس حاوی ساکاروز در کاهش تجمع پلاک دندانی بیشتر بود، جویدن آدامس حتی از نوع حاوی ساکاروز نیزموجب کاهش تجمع پلاک دندانی می‌شود.
انواع پوسیدگی:
پوسیدگی تاج؛ که هم در کودکان و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندانها ظاهر می‌شود.
پوسیدگی ریشه؛با افزیش سن، لثه‌ها شروع به عقب‌نشینی می‌کنند، از آن جا که آن قسمت از دندان که زیر لثه مخفی بوده و پس از عقب‌نشینی پدیدار شده است، فاقد مینا می‌باشد، در مقابل پوسیدگی و فساد بسیار آسیب‌پذیر است.
پوسیدگی مجدد؛ اطراف دندان پر شده، محل مناسبی برای تجمع پلاک ها و در نتیجه پوسیدگی مجدد است.اشخاصی که دچار خشکی دهان هستند، به علت کمبود ترشح بزاق، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چرا که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر به آبسه لثه گردد.
کنترل پلاک : یعنی برداشتن و جلوگیری از تجمع پلاک بر روی دندان ها می باشد. برداشتن پلاک میکروبی منجر به کم شدن التهاب لثه و توقف در آن سبب التهاب لثه می شود.
بنابراین کنترل پلاکت یک راه موثر در درمان و پیشگیری بیماریهای لثه می باشد. تا به حال بیشترین شکل مورد امینان کنترل پلاکت تمیز کردن مکانیکی دندان به وسیله مسواک ، نخ دندان و سایر و سایل بهداشتی می باشد.
عوامل شیمیایی کنترل پلاکت در دهان شویه ها یا خمیر دندانها به عنوان عوامل کمک کننده تکنینکهای مکانیکی بکار برده می شوند که با توجه به نیاز بیمار تجویز می گردند.
کنترل شیمیایی پلاکت به سرعت توسعه یافته و بی شک در آینده از اهمیت بیشتری برخوردار می گردد.
کنترل پلاکت به هر بیماری اجازه قبول مسئولیت در برابر سلامتی دهانش را می دهد و بدون آن سلامتی دهان بدست نیامده و حفظ نمی گردد.
در بیماری های لثه کنترل پلاک سبب تسهیل سلامتی می گردد.
منابع:
http://www.salamat.com
doctorkoochooloo.blogfa.com
poolnews.ir
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط:
علمی،
،
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
