غده تیروئید دو هورمون مهم تری یدو‌تیرونین(T3) و تیروکسین(T4) را می‌سازد که در رشد و نمو سلولهای جنینی و همچنین تنظیم متابولیسم بدن در بالغیننقش بسیار دارند. غدهتیروئید، ید را از مواد غذایی گوناگون به دست می‌آورد و درخود انبار می‌کند وسپس هورمون T4 را می‌سازد. در صورت اشکال در کارکرد این غده و کاهش میزان تولید T4 در بدن ، تغییراتی در وزن ، اشتها ، الگوی خواب ، دمای بدن و غیره به وجود می‌آید.
کم کاری تیروئید یکی از شایعترین بیماریهای مزمن در سطح جهان به حسابمی‌آید و نشانه‌های این بیماری ممکن است تا پس از توقف عملکرد غده تیروئید ظاهرنشود. باید توجه داشت که حدود 3/2 از اشخاص مبتلا به این بیماری ، از ابتلای خود بهاین بیماری بی‌خبر می‌باشند. احتمال وقوع کم کاری تیروئید در زنان دو برابر مردانمی‌باشد.
انواع کم کاری غده تیروئید
سه نوع کم کاری تیروئید شناسایی شده است:
1. شایعترین آن زمانی است که غده تیروئید نمی‌تواند هورمون T4 را به اندازهکافی بسازد.
2. نوع دیگر از کم کاری تیروئید زمانی به وجود می‌آید کهغدههیپوفیزبه میزان کافی هورمون محرک تیروئید (TSH) را تولید نکند. (غده تیروئیدتحت تاثیر هورمون TSH می‌باشد). که به آن کم کاری تیروئید هیپوفیزی گفته می‌شود. هربیماری تخریب کننده غده هیپوفیز می‌تواند باعث آسیب رسیدن به سلولهایی شود کههورمون تحریک کننده تیروئید ترشح می‌کنند. این هورمون، تیروئید را تحریک به تولیدمیزان طبیعی هورمون تیروئید می‌کند. این یک علت بسیار نادر هیپوتیروئیدی است.
3. نوع دیگری از کم کاری تیروئید به علت نداشتن عملکرد صحیحهیپوتالاموس(قسمتی از مغز به حساب می‌آید که عملکرد غدد کل بدنرا کنترل می‌کند( به وجود می‌آید.
4. برخی اوقات کم کاری تیروئید به علت مصرف بعضی داروهابه وجود می‌آید. ولی باید توجه داشت که از هر ده هزار نفر تنها دو نفر دچار واکنشینسبت به دارو می‌شوند. در ضمن چنین حالتی به ندرت باعث کم کاری تیروئید به صورت حادمی‌شود.
کم کاری تیروئید در نوزادان
درنوزادان ممکن است کم کاری تیروئید به صورت مادرزادی ظهور کند. هورمون تیروئید برایکارکرد و نمو طبیعی مغز در جنین و نوزاد حیاتی است. عدم تشخیص کم کاری تیروئید ودرمان به موقع این بیماری در روزهای اولیه عمر (و حداکثر در چند ماه اول زندگینوزاد) و ادامه کم کاری تیروئید سبب اختلال شدید در رشد ذهنی و جسمی و عقب افتادگیذهنی و اختلالات بدنی فرد می‌شود که به آن کریتینیسم (Cretinism) می‌گویند. بچه‌هایی که در سنین بالاتر دچار کم کاری تیروئید می‌شوند ممکن است رشدشان به طورناگهانی متوقف شود. در صورتی که درمان با هورمون‌های تیروئید دیر آغاز شود اختلالدر رشد ذهنی و یادگیری برای همیشه باقی می‌ماند. بنابراین گسترش برنامه‌هایغربالگری در همه کشورهای منطقه ضروری است.
علل بیماری
1. سن و چاقی:زنان پس از پنجاه سالگی و مردان پس از 60 سالگی احتمالبیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
2. التهاب تیروئید
· التهاب تیروئیدی تحت حاد: التهاب دردناک تیروئید که علت آن نامشخص است. گرچههیپوتیروئیدی معمولاً موقتی است ولی در درصد کمی از موارد می تواند دائمی شود.
· التهاب تیروئید پس از زایمان: مدت کوتاهی پساز زایمان ممکن است تیروئید وارد یک دوره هیپرتیروئیدی و به دنبال آن هیپو تیروئیدیشود و اکثراً پس از آن به عملکرد طبیعی خود باز می گردد.
· بیماری هاشیموتو: کم کاری تیروئید می‌تواندنتیجه ابتلا به بیماری هاشیموتو (Hashyimoto) باشد؛ (بیماری هاشیموتوالتهاب مزمن غده تیروئیدمحسوب می‌شود). دراین بیماری سیستم ایمنی بدن در تشخیص غده تیروئید به عنوان عضوی از بدن دچار اختلالمی‌شود و با این غده به عنوان یک جسم خارجی مقابله می‌کند. با چنین حمله‌ای از سویسیستم ایمنی ، عملکرد غده تیروئید مختل می‌شود و حتی برخی اوقات این غده تخریبمی‌شود.
3. ید رادیواکتیو:کم کاری تیروئیدی به میزان زیادی پس از استفاده از یدرادیواکتیو که برای درمانپرکاری تیروئیدبه کار می‌رود، اتفاقمی‌افتد. همچنین رادیوتراپی‌هایی که برای درمان سرطانهای سر و گردن مورد استفادهقرار میگیرد، نیز می‌تواند موجب تخریب غده تیروئید و کم کاری آن گردد.
4. جراحی تیروئید:برداشتن غده تیروئید به علت سرطان و یا اختلالات دیگر ،عفونتهای ناشی از ویروسها و باکتریها نیز می‌توانند منجر به اختلال کار غده تیروئیدو کم کاری آن شوند.
5. داروها:استفاده از داروهایی همچون لیتیوم (Lithium) ( داروی درمانافسردگیهای دو قطبی) ، نیتروپروساید (Nitro prusside) (داروی درمان فشار خون) ، دوزبالای ید و آمیودارون نیز می‌توانند کم کاری تیروئید را ایجاد کنند. اگر بیمارانیکه چنین داروهایی مصرف می‌کنند به طور منظم توسط پزشک معالج کنترل شوند، امکانایجاد بروز چنین اثراتی جانبی از دارو نادر خواهد بود.
6. کمبود ید:تغذیه نامناسب هم می‌تواند یکی از علل کم کاری تیروئید باشد. کمبود ید در مواد غذایی مورد مصرف افراد موجب می‌شود که T4 کمتری ساخته شود. مصرفنمک یددار و دیگر مواد غذایی حاوی ید ، کمبود ید در بدن را جبران می‌کند.
7. هیپوتیروئیدی خود ایمنی:دستگاه ایمنی بدن می‌تواند واکنشی در غدهتیروئید ایجاد کند که باعث کم کاری تیروئید می‌شود و اکثر اوقات باعث گواتر می‌گردد (بزرگی تیروئید). دیگر بیماریهای خود ایمنی ممکن است همراه با این اختلال بوده وسایر اعضای خانواده نیز دچار این حالت باشند. داشتن سابقه خانوادگی مشکلات تیروئیدو کلسترول بالا و یا بیماریهای سیستم ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید و یادیابت افراد را مستعد ابتلا به چنین بیماری می‌کند.
8. شروع خودبخودی:ممکن است بدون علت واضحی تولید هورمون تیروئید کاهش پیداکند.
علائم بیماری
کم کاری تیروئید به عنوان یک بیماری ساکت و بی سر و صداشناخته شده است. زیرا نشانه‌های آن چنان است که هیچکس نمی‌فهمد که دچار مشکلی شدهاست. در مراحل ابتدایی ممکن است علائم کمی بروز کند چرا که بدن توانایی جبران نسبیغده تیروئید از کار افتاده را با افزایش تحریک آن دارد. به هرحال به دلیل آنکهتولید هورمون تیروئید کاهش یافته و متابولیسم بدن کند شده است، نشانه‌های مختلفیمی‌تواند بروز کند. افراد در اثر ابتلا به بیماری شدید ممکن است دچار اختلالات ذهنی، اختلالات تنفسی ، مشکلات قلبی ، نوسان در دمای بدن و بالاخره مرگ ناشی از عدمدرمان به موقع شوند.
شخص مبتلا می‌تواند یکی از علائم زیر یا بیشتر راداشته باشد:
· خستگی فراگیر
· خواب آلودگی
· فراموشکاری
· مشکلات در حافظه و تمرکزیافتن و مشکلات یادگیری
· ناخن و موی خشک و شکننده
· پوست خشک و خارش دار
· صورت پفآلود و ورم پلکها
· کاهش ضربان قلب
· از دست دادن شنوائی
· افزایش وزن
· افسردگی
· بزرگ شدن غده تیروئید یاگواتر
· گرفتهشدن صدا
· ضعف و درد عضلانی
· بی‌حس شدن دستها
· حساسیت زیاد به سرما
· یبوست
· اختلالات قاعدگی
· افزایش فراوانی سقط
· افزایش حساسیت بهداروها.
باید توجه داشت که کم کاری تیروئید وعلائم آن به طور تدریجی پیشرفت می‌کند و علایم حاد و شدید ندارد و فقط پس از جراحیو درمان پرکاری تیروئید ممکن است علائم به طور ناگهانی ظهور کند که این علائم شاملگرفتگی شدید عضلات در بازوها ، ساق پا ، گردن ، شانه و پشت می‌باشد و در صورت بروزاین علایم باید سریعا به پزشک مراجعه نمود.
اشخاصی که دچار کم کاری تیروئید می‌شونداگر بیماری آنها تشخیص داده نشود و بدون درمان باقی بماند، دچار میکزودم (Myxedema) می‌شوند. چنین حالتی بسیار نادر ولی شدید است و علایمی همچون زبان بزرگ شده ، چهرهمتورم ، گرفتگی صدا و کند ذهنی را به همراه دارد.
کمای میکزدما موجب تنفس کوتاه ،افت فشار خون و کم شدن حرارت بدن می‌گردد. چنین فوریتی در بیماران مسن و یا درکسانی که در معرض سرمای شدید بوده‌اند و یا روی آنها عمل جراحی انجام شده باشد،می‌تواند رخ دهد.
تشخیص
· معاینه بیمارتوسط پزشک
· سوابق بیماری
· آزمایشات تیروئید
نشانه‌های مشخص کننده وعلائم فیزیکی که می‌توانند به وسیله یک پزشک تشخیص داده شوند، می‌توانند نشانه‌ایاز هیپوتیروئیدی باشند. اما به هر حال این وضعیت می‌تواند بسیار کند پیش برود تاجایی که بسیاری از بیماران متوجه نمی‌شوند که بدنشان تغییر کرده است و بنابراینانجام تستهای آزمایشگاهی به شدت برای تأیید تشخیص و تعیین علت هیپوتیروئیدی اهمیتدارد که شامل چک TSH ، T4، T3 و پادتنهای ضد تیروئید و غیره می‌باشد.
- سطح افزایش یافته هورمون TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید)در خون تقریباً یکنشانگر دقیق از هیپو تیروئیدی اولیه (غیر هیپوفیزی). تولید این هورمون هیپوفیزیزمانی که تولید هورمون غده تیروئید حتی به میزان جزیی کم شده باشد افزایش می یابد.
- T4 آزاد (تیروکسین) هورمون تیروئید فعال در خون است. در خون افراد طبیعیدامنه‌ای‌از هورمون T4 درست مثل دامنه قد و وزن وجود دارد که محدوده طبیعی تلقیمی‌شود و مقدار هورمون تیروئید برای جمعیت عمومی امکان دارد که برای یک فرد خاصمناسب نباشد.
- پادتن های ضد تیروئید ، احتمال وجود التهاب تیروئید خود ایمنی را که می‌تواندعامل هیپوتیروئیدی باشد نشان می‌دهند.
پیشگیری
راهی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد ولی با تشخیص بهموقع این بیماری می‌توان به مداوای آن پرداخت و از مشکلات بیشتر پیشگیری نمود.
درمان
بیشتر پزشکانلووتیروکسین سدیمرا برای درمان این بیماریتجویز می‌کنند که به صورت قرص با یک درمان تک دوز روزانه داده می‌شود که بسته بهمیزان TSH تجویز می‌شود. به طور مثال در بیمارانی که عملکرد تیروئید تقریبا صفر استروزانه 100 تا 150 میکروگرم یا در بیمارانی که زیر 60 سال دارند و نشانه‌های بیماریقلبی در آنها دیده می‌شود دوز لووتیروکسین 50 تا 100 میکروگرم است. هدف نهایی ایندرمان رسیدن به حد نرمال TSH است که اگر 2 یا 3 سال طبیعی بود و تغییری نکرد نیازیبه ادامه درمان نیست. هورمون تیروئید در بدن بسیار کند عمل می‌کند و بنابراین چندماه پس از شروع درمان طول می‌کشد تا درعلایم بهبودی مشاهده شود. از آنجا که بسیاریاز موارد هیپوتیروئیدی ، دائمی و اغلب پیشرونده هستند ضروری است که درمان این وضعیتدر طول زندگی فرد ادامه پیدا کند و درمان دارویی در کم کاری تیروئید هیچ گاه قطعنمی‌شود. اندازه گیری دوره‌ای سطح TSH و وضعیت بالینی برای اطمینان از اینکه دوزمناسب تجویز شده است ضروری است چرا که ممکن است نیاز به تعدیل دوزهای درمانی درزمانهای مختلف وجود داشته باشد.
اهمیت تعدیل مقدار داروی لازم
تعدیل مطلوب برای هورمون تیروئید حیاتیاست چرا که بدن بسیار حساس به تغییرات حتی جزیی هورمون تیروئید است. قرصها در 10قدرت مختلف تولید می‌شوند و ضروری است که آنها را در هر روز به طور ثابتی دریافتنمود.
دوزی از هورمون تیروئیدی که کم باشد ممکن است نتواند از بزرگ شدن غده پیشگیریکند و باعث پایدار ماندن نشانه ها همراه با افزایش سطح کلسترول خون شود که به نوبهخود می تواند خطر تصلب شرایین و بیماری قلبی را افزایش دهد. دوزی از هورمون تیروییکه خیلی زیاد باشد می تواند باعث بروز نشانه های هیپر تیروئیدی شود و بار اضافی برروی قلب ایجاد کرده و منجر به افزایش خطر بروز پوکی استخوان گردد.
بسیارمهم است که دوز دارو در زنانی که تصمیم به باردار شدن دارند به خوبی تنظیم شود چراکه هیپوتیروئیدی می‌تواند بر رشد و نمو جنین تأثیر بگذارد. غالباً در طی حاملگیجایگزینی هورمون تیروئید تغییر می‌کند و بنابراین مراقبت بیشتری لازم است. داروها ومکملهای مختلفی (خصوصاً آهن) می‌توانند مشخصاً بر جذب هورمون تیروئید تآثیر بگذارندو بنابراین سطح هورمون نیاز به مراقبتهای بیشتری در طی بیماری یا تغییر داروهادارد.
رژیم‌های غیر دارویی
· آزمایشهای منظم
· وضعیت ورزش منظم
· رژیم غذایپرفیبر
· غذاهای دریایی
· انواع سبزیجات
· لبنیات وتخم مرغ که حاوی مقادیر متفاوتی از ید هستند
بایدمصرف این نوع مواد غذایی را محدود نمایید:
· مصرف زیاد کلم
· شلغم
· هلو
· بادام زمینی
· دانه‌های سویا
· اسفناج
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط:
بیماری ها ،
،
:: برچسب‌ها:
کم کاری تیروئید ,
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
